Vanuit de gemeente komt wel eens het verzoek richting kerkrentmeesters om iets te schrijven over het begraven bij de kerk en de mogelijkheid om een urn in de grafkelder in onze kerk te plaatsen. We nemen hieronder eerst een stukje over uit het blad van de Vereniging Kerkrentmeesterlijk Beheer.

Kerkelijke begraafplaatsen
Eeuwen lang hebben de kerken het beheer van begraafplaatsen mede als hun taak gezien. In de vroeg-christelijke periode  werden begraafplaatsen buiten het bewoonde gebied gesitueerd. Hierop werden gaandeweg uitzonderingen gemaakt door kapellen te bouwen boven het graf van heiligen en martelaren. Allengs werden kerkelijke en weldra ook wereldlijke hoogwaardigheidsbekleders in de kerk begraven om er zo dicht mogelijk bij het hoogaltaar te wachten op de wederopstanding. Rijke burgers volgden, hetgeen in onze kerk duidelijk is terug te vinden in de rijk versierde grafstenen. Spoedig daarna werden de kerken ingericht tot begraafplaatsen volgens een strakke hiërarchie, waarbij de arme luiden ver van het altaar langs de zijmuur of zelfs buiten werden begraven in de tuin van de kerk: het kerkhof. Tot ca. 1800 heerste er op dit gebied een grote bedrijvigheid in de kerken. In 1827 werd door Koning Willem l bij Koninklijk besluit definitief verboden in kerken te begraven in het belang van de volksgezondheid. Er werden toen overal begraafplaatsen aangelegd. Dat waren de kerkhoven buiten de bebouwde kom gelegen dodenakkers. Ook toen pas ontstonden de gemeentelijke begraafplaatsen. De kerken (Ned. Hervormde Kerk, R.K. Kerk, Israëlitische gemeente) handhaafden het beheer van hun begraafplaatsen al speelde het geloof in het belang van begraven in gewijde aarde daarin - althans voor de protestanten - geen rol meer. Lange tijd zijn er op het gebied van het beheer van onze Protestantse begraafplaatsen geen belangrijke ontwikkelingen geweest die om veranderingen vroegen.

Kerkelijke uitvaart bij een crematie (2022)
Iets meer dan de helft van de Nederlanders kiest tegenwoordig voor cremeren. Voorafgaand aan de feitelijke crematie komt men bijeen in de aula. De aula kan naar wens met kaarsen en bloemen worden versierd en naast muziek op tape of cd is er ook de mogelijkheid voor live muziek. Ondanks de afnemende godsdienstigheid in Nederland blijkt de kerk nog steeds een grote aantrekkingskracht en betekenis te hebben bij een overlijden. Een kerkelijke uitvaart wordt niet alleen gewenst door mensen die gelovig zijn opgevoed, maar ook door veel randkerkelijken. Het is belangrijk dat de dienst van te voren goed wordt doorgesproken met de predikant.

De plaats
De crematie moet plaatsvinden in een crematorium. Het verbranden van een overledene in de open lucht is uitdrukkelijk verboden in de wet. Het houden van een crematieplechtigheid in de open lucht is echter wel toegestaan.

Het tijdstip van crematie
De crematie moet plaatsvinden tussen minimaal 36 uur en maximaal 6 dagen na het overlijden. Specifieke omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat de wettelijke termijn verkort of verlengd kan worden. Bijvoorbeeld in geval van een besmettelijke ziekte.

De openingstijden van een crematorium
Gemeentelijke crematoria zijn geopend van maandag t/m zaterdag van 9.00 uur tot 17.00 uur. Wilt u echter buiten de openingstijden een crematie laten plaatsvinden, dan raden wij u dit na te vragen bij uw uitvaartverzorger en/of bij het beoogde crematorium.

De eisen verbonden aan een crematie
Mocht de overledene een pacemaker hebben, dan moet deze voor de crematie worden verwijderd vanwege ontploffingsgevaar. Voor het overige zoals kleding en sieraden heeft de wet geen eisen gesteld. Het gebruik van natuurlijke materialen bij de aankleding van de overledene geniet vanuit milieu overwegingen echter wel de voorkeur. Resten van sieraden en/of edele metalen worden na de crematie door de meeste crematoria ingezameld ten bate van een algemeen goed doel, zoals het Rode Kruis of de Ronald McDonald huizen.

De asbus en de voorlopige bewaring van de as
Volgens de wet moet na de crematie de as met het vuurvaste identiteitssteentje overgebracht worden in een asbus welke hermetisch wordt afgesloten. Op de bus moeten de naam en voorletters, alsmede het registratienummer van de overledene aangebracht worden in onuitwisbare letters. Deze gegevens mogen gedurende 20 jaar niet verwijderd en/of onleesbaar worden gemaakt. Ook mag de bus gedurende die 20 jaar niet geopend worden dan behalve voor verstrooiing (ruiming) op een daartoe bestemd terrein of plaats (b.v. de zee). De asbus moet gedurende één maand na de crematie in het crematorium blijven voordat verstrooiing of medeneming kan plaatsvinden.










Definitieve bestemming van de as na een crematie (2022)
Bij een crematorium. De asbus, al dan niet geplaatst in een sierurn naar keuze, kan bijgezet worden in een daarvoor bestemd gedeelte van een crematorium. Vaak is dat een columbarium, een nissenmuur of een daarvoor bestemd terrein, zoals een park of veld. Bij sommige crematoria is het ook mogelijk om een eigen urnengraf te laten aanleggen. Dit zijn meestal kleinere graven waarin een urn geplaatst kan worden en voorzien kunnen worden van een grafsteen of plaquette. De plaats van verstrooiing bij een crematorium of begraafplaats is meestal een speciaal daartoe aangelegd veld. Dit stuk grond kan een grasveld zijn, maar bij sommige crematoria kan dit ook een gedeelte van een bos en/of park zijn.


Voorbeeld van een sierurn, vervaardigd door Wim Bartels en Ghisleen Bakker.

Op Texel. Wie kan er naast of in onze kerk bijgezet worden? Eigenlijk iedereen. Maar meestal zijn het mensen met een kerkelijke binding welke over de dood heen een bepaalde band met de kerk wensen te behouden. Op het kerkhof naast en achter onze kerk is het mogelijk om een asbus in een (bestaand) graf te laten (bij)plaatsen. Een andere mogelijkheid is de om in overleg met de kerkhof beheerder de as te (laten) verstrooien over een graf. De beheerder ziet er op toe dat de verstrooiing op passende wijze geschiedt. Bovenstaande gevallen vereisen echter wel de toestemming van de rechthebbende op dat graf. Op verzoek van een gemeentelid heeft de kerkenraad een aantal jaren geleden besloten de reeds aanwezige grafkelder in te richten als columbarium. Bij binnenkomst in de kerk vindt u aan uw rechterhand het toegangsluik naar dit columbarium en op de ‘marmeren’ achterwand is een houten bord aangebracht. Daarop worden, door middel van koperen plaatjes, de namen vermeld van de overledenen waarvan de urn is bijgezet. Het bijzetten van een urn in een bestaand graf is op vrijwel alle begraafplaatsen op Texel mogelijk. Op de algemene begraafplaats van Den Burg is het mogelijk om de urn bij te zetten in een zogenaamde urnen-nis.
In huis. De asbus kan na één maand door het crematorium in bewaring te zijn gehouden, meegenomen worden naar de woning van de echtgenoot of andere levensgezel. Ook kan de asbus door een meerderjarige erfgenaam worden meegenomen naar zijn huis of anders naar het huis van degene die de zorg voor de bus op zich neemt. Dit betekent in de praktijk dat de overledene in zijn laatste wil zelf kan bepalen wie (mits meerderjarig) de asbus met de as mee naar huis mag nemen.
Verstrooiing van de as. Na de verplichte maand bewaring van de as door het crematorium, kan men de opdracht geven overeenkomstig de wil van de overledene en/of de nabestaanden de as te laten verstrooien. Degene die schriftelijk opdracht heeft gegeven tot crematie c.q. daarvoor getekend heeft bij de uitvaartverzorger of het crematorium is in principe degene die opdracht geeft tot een bepaalde bestemming van de as, zoals verstrooien, bewaren of bijzetten. Het verstrooien van de as mag niet zomaar overal en het is raadzaam om hiervoor kontakt op de nemen met de betreffende gemeente. Op een aantal plaatsen is het namelijk verboden, zoals verharde wegen.
Verwijdering van de asbus. De asbus, geplaatst op of in een graf, kan alleen met toestemming van de rechthebbende op dat graf worden verplaatst of verwijderd. Voor verplaatsing of verwijdering uit een columbarium bij een crematorium of een begraafplaats zijn in de wet geen regels gesteld. Het lijkt ons dat hiervoor dezelfde regels dienen te gelden als bij de ruiming van een graf. Het is dan ook raadzaam hier nadere inlichtingen over in te winnen bij de beheerder van de begraafplaats of het crematorium.
Het ruimen van de as geschiedt door het openen van de bus en verstrooiing van de as. Dit ruimen geschiedt niet eerder dan 20 jaar na de crematie en gebeurt steeds met toestemming van de rechthebbende op het graf of de nis in het columbarium.

Tarieven, erfstelling en legaten en reglement
Mede door de inzet van vrijwilligers bij het onderhoud van de begraafplaats zijn de tarieven van vermelde diensten lager dan die van de algemene begraafplaatsen. Dat kan een punt van overweging zijn als u zelf (of uw nabestaanden) de kosten moet(en) dragen. Een tarievenlijst kunt u opvragen bij de beheerder en de kerkrentmeesters. Een andere mogelijkheid is de schenking van een legaat aan de Protestantse gemeente, waarbij een deel aangewend wordt voor betaling van de grafrechten en/of het onderhoud van het graf. Er zijn een aantal mogelijkheden om bij testament iets na te laten aan de Protestantse gemeente. In het geval van erfstelling wordt de Protestantse gemeente erfgenaam van (een gedeelte van) de nalatenschap van de overledene. Is er sprake van een legaat, dan betreft het een met name genoemde zaak of een bepaald bedrag in geld. In de successiewet zijn een aantal vrijstellingen opgenomen. Het aardige van een legaat is, dat de rente-baten van het - bijvoorbeeld in deposito geplaatste - geld vele jaren lang ten goede komt van de gemeente. Vanzelfsprekend kunt u aangeven aan welke doelen in onze gemeente u dit geld wilt besteden. Voor specifieke vragen kan men contact opnemen met een notaris. Tenslotte kunt u het reglement voor het beheer van de begraafplaats van de Protestantse gemeente Den Burg (03-2023) hier inzien.
De voorschriften voor het aanbrengen van grafbedekking kunt u hier terugvinden.